Σπίλοι και Κακοήθες Μελάνωμα

Η ύπαρξη σπίλων στο δέρμα είναι αρκετά συνηθισμένη σε πολλούς ανθρώπους, ωστόσο πολλές φορές μπορεί να αποτελεί παράγοντα υψηλού κινδύνου για την εμφάνιση μελανώματος. Σε κάθε περίπτωση, η πρόληψη είναι η καλύτερη μέθοδος για να αποφύγετε δυσάρεστες καταστάσεις...

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΣΠΙΛΟΙ

Οι φυσιολογικοί σπίλοι (ελιές) είναι συνήθως μικρές καφέ κηλίδες ή επάρματα του δέρματος που εμφανίζονται κατά τις πρώτες δεκαετίες της ζωής του ανθρώπου. Μπορεί να είναι είτε επίπεδοι είτε επηρμένοι και συνήθως έχουν στρογγυλό ή σφαιροειδές σχήμα. Οι περισσότεροι σπίλοι εμφανίζονται λόγω της έκθεσης στον ήλιο. Ο μέσος νεαρός ενήλικας έχει περίπου 10 με 20 τέτοιες κηλίδες ή οζίδια του δέρματος. Γενικά, οι φυσιολογικοί σπίλοι (μελανοκυτταρικοί σπίλοι) έχουν τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:

Σχήμα: Συμμετρικό, στρογγυλό ή οβάλ.

Όρια: Κανονικά, αιχμηρά, και καλώς οριοθετημένα.

Χρώμα: Ομοιόμορφο, συνήθως χρώμα μαυρίσματος, καφέ ή στο χρώμα του δέρματος.

Διάμετρος: Συνήθως 6 mm ή μικρότερης διαμέτρου.

Τοποθεσία: Συνήθως επικεντρώνονται σε περιοχές του δέρματος που είναι εκτεθειμένες στον ήλιο, όπως στο πρόσωπο, στον κορμό, στα χέρια και στα πόδια.

Έναρξη εμφάνισης: Συχνότερα κατά τη διάρκεια της πρώιμης παιδικής ηλικίας και μέχρι την ηλικία των 35-40 ετών.

Ομοιομορφία: Οι κανονικοί σπίλοι, μοιάζουν μεταξύ τους.

 

ΔΥΣΠΛΑΣΤΙΚΟΙ ΣΠΙΛΟΙ

Οι δυσπλαστικοί σπίλοι (άτυποι σπίλοι) είναι συνήθεις καλοήθεις σπίλοι οι οποίοι μοιάζουν με το μελάνωμα. Τα άτομα με δυσπλαστικούς σπίλους έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξουν μεμονωμένα ή πολλαπλά μελανώματα. Όσο πιο μεγάλος είναι ο αριθμός αυτών των σπίλων που έχει ένα άτομο, τόσο πιο υψηλός είναι ο κίνδυνος. Οι ασθενείς που εμφανίζουν 10 ή περισσότερους σπίλους, έχουν 12% μεγαλύτερη πιθανότητα να παρουσιάσουν μελάνωμα, σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό.

Τα άτομα με δυσπλαστικούς σπίλους και με οικογενειακό ιστορικό μελανώματος (2 ή περισσότεροι συγγενείς εξ αίματος με αυτή την ασθένεια) έχουν εξαιρετικά υψηλό κίνδυνο να παρουσιάσουν μελάνωμα. Ωστόσο, και άτομα με δυσπλαστικούς σπίλους αλλά χωρίς οικογενειακό ιστορικό μελανώματος, μπορεί να αντιμετωπίσουν 7-27 φορές υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης μελανώματος σε σύγκριση με το γενικό πληθυσμό, ποσοστό που σίγουρα κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για μηνιαία αυτοεξέταση, τακτικές εξετάσεις δέρματος από επαγγελματίες και καθημερινή προστασία από τον ήλιο. Οι δυσπλαστικοί σπίλοι συνήθως παρουσιάζουν τα εξής χαρακτηριστικά:

Σχήμα: Συνήθως ασύμμετρο. Εάν σχεδιάσετε μια γραμμή στη μέση, θα δείτε ότι οι δύο πλευρές δεν συμπίπτουν.

Όρια: Ακανόνιστα και ομιχλώδη. Ο σπίλος σταδιακά εξασθενίζει στο περιβάλλον δέρμα.

Χρώμα: Ποικιλοχρωμία και ακανόνιστο, με λεπτές, τυχαίες περιοχές μαυρισμένου δέρματος, καφέ χρώματος, σκούρου καφέ, κόκκινου, μπλε ή μαύρου χρώματος.

Διάμετρος: Γενικά μεγαλύτερης διαμέτρου από 6 mm. Συνήθως στο μέγεθος μιας γόμας μολυβιού, αλλά μπορεί να είναι και μικρότερης διαμέτρου.

Τοποθεσία: Συνηθέστερα στην πλάτη, το στήθος, την κοιλιά, και τα άκρα. Μπορεί να εμφανιστούν σπίλοι και σε περιοχές του δέρματος που δεν έχουν εκτεθεί στην ηλιακή ακτινοβολία, όπως τα οπίσθια, τη βουβωνική χώρα, ή στα γυναικεία στήθη, καθώς επίσης και στο δέρμα της κεφαλής.

Εμφάνιση: Η εμφάνιση ποικίλει σε μεγάλο βαθμό, οι δυσπλαστικοί σπίλοι συχνά διαφέρουν ο ένας από τον άλλον.

Αριθμός: Μπορεί να εμφανιστούν από λίγοι μέχρι και άνω των 100 δυσπλαστικών σπίλων.

 

Έχοντας πολλούς σπίλους, είτε φυσιολογικούς είτε άτυπους, αποτελεί παράγοντα υψηλού κινδύνου για την εμφάνιση μελανώματος. Μην περιμένετε για πιο σοβαρές προειδοποιήσεις για πιθανή ύπαρξη μελανώματος, όπως:

  • ΚΝΗΣΜΟΣ
  • ΕΠΑΡΣΗ
  • ΚΡΟΥΣΤΕΣ
  • ΟΡΡΟΡΟΗ
  • ΠΟΝΟΣ
  • ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑ
  • ΟΙΔΗΜΑ
  • ΕΛΚΟΣ
  • ΜΠΕ –ΜΑΥΡΟ ΧΡΩΜΑ

 

Εάν οποιοδήποτε από αυτά τα προειδοποιητικά σημάδια εμφανιστούν στο δέρμα σας ή στο δέρμα ατόμου του οικογενειακού σας περιβάλλοντος, μην καθυστερήσετε! Συμβουλευτείτε γιατρό με εμπειρία στις ασθένειες του δέρματος.

 

ΜΕΛΑΝΩΜΑ

Το μελάνωμα είναι μία από τις πιο θανατηφόρες μορφές καρκίνου του δέρματος, που συνήθως εμφανίζεται σαν μια ασύμμετρη, με ακανόνιστα όρια, πολύχρωμη ή καφέ χρώματος (ως μαυρισμένου δέρματος) κηλίδα ή σαν ένα έπαρμα (φούσκωμα) που συνεχίζει να αυξάνεται σε μέγεθος με την πάροδο του χρόνου. Πρωτοεμφανίζεται σαν μία επίπεδη κηλίδα που στην συνέχεια επαίρεται. Σε σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να μην είναι μελαγχρωματικό.

Άτομα με δυσπλαστικούς σπίλους και με οικογενειακό ιστορικό δυσπλαστικών σπίλων ή μελανώματος τείνουν να αναπτύξουν καρκίνο σε νεαρότερη ηλικία από τους ασθενείς με μελάνωμα που δεν είχαν παρουσιάσει τέτοιους σπίλους. Άτομα με δυσπλαστικούς σπίλους αλλά χωρίς οικογενειακό ιστορικό δυσπλαστικών σπίλων ή μελανώματος είναι δυνατόν να παρουσιάσουν μελάνωμα σε σχετικά νεαρή ηλικία, αλλά σπανιότερα.

Ευτυχώς, το μελάνωμα μπορεί να είναι από τις πιο απλές μορφές καρκίνου κατά τη φάση της διάγνωσης και μια από τις πιο απλές μορφές καρκίνου όσον αφορά στη θεραπεία, εφόσον βρεθεί και αφαιρεθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα. Εάν όμως αφεθεί να εξαπλωθεί σε άλλα σημεία του σώματος (δώσει μεταστάσεις), τότε η πρόγνωση είναι πολύ μικρή. Περίπου 8.700 θάνατοι το χρόνο συμβαίνουν λόγω ύπαρξης μελανώματος.

Πολλές φορές είναι δύσκολο να γίνει η διάκριση ανάμεσα στους δυσπλαστικούς σπίλους και στην αρχή της εμφάνισης ενός μελανώματος. (Μερικές φορές, το μελάνωμα θα εμφανιστεί υπό μορφήδυσπλαστικού σπίλου). Για να καθιερωθεί η διαφορά, ένας γιατρός θα πρέπει να αφαιρέσει ολόκληρο το σημείο στο οποίο έχει εμφανιστεί το μελάνωμα ή ένα ποσοστό του σημείου αυτού προκειμένου να εξεταστεί σε εργαστήριο ιστοπαθολογίας. Πολλοί γιατροί συστήνουν την εξέταση του σπίλου με δερματοσκόπιο, το οποίο μεγεθύνει και επιτρέπει την οπτικοποίηση των εσωτερικών δομών και χρωμάτων που δεν μπορούν να γίνουν ορατά με γυμνό μάτι.

 

«ΓΝΩΡΙΣΕ ΤΟ ΔΕΡΜΑ ΣΟΥ»

Οποιοσδήποτε έχει αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσει μελάνωμα θα πρέπει να επαγρυπνεί. Μήπως κάποιος από τους παρακάτω παράγοντες ισχύει για εσάς;

  • Ανοιχτόχρωμα μάτια, μαλλιά, ή/και δέρμα
  • Πολλοί σπίλοι
  • Προσωπικό ή οικογενειακό ιστορικό για την ύπαρξη μελανώματος ή μη μελανωματικού καρκίνου του δέρματος
  • Ευαισθησία στην έκθεση στον ήλιο
  • Έλλειψη ικανότητας μαυρίσματος
  • Επαναλαμβανόμενα και διαλείποντα περιστατικά εγκαύματος από τον ήλιο
  • Ύπαρξη ενός πολύ μεγάλου σπίλου κατά τη γέννηση ή δυσπλαστικός σπίλος.

 

Η καλύτερη συμβουλή είναι η ακόλουθη: «Γνώρισε το δέρμα σου!»

Κάθε μέλος μιας οικογένειας θα πρέπει να γνωρίζει την ύπαρξη όλων των σπίλων σε όλη την επιφάνεια του δέρματός του/της, έτσι ώστε να μπορέσει να μειώσει τον κίνδυνο του να επεκταθεί το μελάνωμα και να εξελιχθεί σε απειλητικά για τη ζωή του ατόμου,στάδια.

 

Οποιοσδήποτε, ειδικά κάποιος με αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσει μελάνωμα, θα πρέπει:

  • Να κάνει μια εξ ολοκλήρου εξέταση του δέρματος κάθε μήνα, χρησιμοποιώντας μια καλή πηγή φωτός για να φωτιστούν καλύτερα οι υπό εξέταση περιοχές, έναν ολόσωμο καθρέφτη και έναν καθρέφτη χειρός. Ζητήστε από ένα μέλος της οικογενείας σας ή έναν φίλο σας να σας βοηθήσει να εξετάσετε σημεία του σώματός σας που είναι δύσκολο να τα δείτε οι ίδιοι. Το πιστολάκι των μαλλιών είναι χρήσιμο όταν εξετάζετε το δέρμα της κεφαλής. Εξετάσετε ακόμα και το πέλμα των ποδιών σας και το δέρμα ανάμεσα στα δάχτυλα.
  • Ζητήστε άμεσα ιατρική φροντίδα εάν οποιοδήποτε από τα προειδοποιητικά σημεία εμφάνισης μελανώματος που αναφέραμε προηγουμένως, βρεθούν.
  • Κάνετε μια εξονυχιστική εξέταση από την κορυφή της κεφαλής μέχρι τα νύχια των ποδιών από έναν παθολόγο μια φορά το χρόνο ή και πιο συχνά. Εάν οι σπίλοι αλλάζουν, όπως συχνά λόγω ενηλικίωσης, θα πρέπει να ελεγχθούν σε πιο συχνά χρονικά διαστήματα. Ενημερώσετε τον γιατρό σας για οποιουσδήποτε σπίλους εμφανίζουν ύποπτα σημάδια, συμπτώματα, ή αλλαγές.

 

Εάν ο γιατρός σας υποπτεύεται την ύπαρξη δυσπλαστικών σπίλων, τότε σε έναν ή περισσότερους σπίλους μπορεί να γίνει βιοψία, να αφαιρεθεί δηλαδή με μια χειρουργική επέμβαση για ιστολογική εξέταση. Δεν είναι αναγκαίο να αφαιρεθεί ολόκληρος ο δυσπλαστικός σπίλος. Όμως, εάν οι σπίλοι εμφανίζουν σημαντικές αλλαγές ή σημάδια μελανώματος, ή ακόμα και αν νέοι σπίλοι εμφανιστούν μετά την ηλικία των 40 ετών, τότε, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη η αφαίρεση αυτών από τον γιατρό.

 

ΠΡΟΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΔΕΡΜΑΤΟΣ

Αν και οι περισσότεροι καρκίνοι του δέρματος είναι σχεδόν πάντα θεραπεύσιμοι όταν εντοπιστούν και αντιμετωπιστούν νωρίς, η πιο ασφαλής γραμμή άμυνας είναι η πρόληψη. Παραθέτουμε παρακάτω κάποιες ασφαλείς συνήθεις πρακτικές που θα πρέπει να αποτελούν μέρος της καθημερινής υγιεινής για τον κάθε άνθρωπο:

  • Αναζητήστε σκιά, ιδιαίτερα τις ώρες μεταξύ 10 π.μ. και 4 μ.μ.
  • Αποφύγετε το έγκαυμα.
  • Αποφύγετε το μαύρισμα και τους UV θαλάμους μαυρίσματος.
  • Καλυφθείτε με ρούχα, ιδιαίτερα με ευρύ γείσο καπέλο και με UV γυαλιά ηλίου.
  • Χρησιμοποιήσετε ένα ευρέως φάσματος αντι-ηλιακό με δείκτη προστασίας 15 ή και υψηλότερης προστασίας καθημερινά. Για εκτεταμένη εξωτερική χρήση, χρησιμοποιήσετε ένα αδιάβροχο, ευρέως φάσματος αντι-ηλιακό με δείκτη προστασίας 30 και πάνω.
  • Εφαρμόστε 1 γραμ. (2 κουταλιές της σούπας) αντι-ηλιακού σε όλο σας το σώμα για 30 λεπτά πριν βγείτε έξω. Επαναλάβετε κάθε δύο ώρες ή μετά από κολύμπι ή υπερβολική εφίδρωση.
  • Κρατήστε τα νεογέννητα μακριά από την έκθεση στον ήλιο. Τα αντι-ηλιακά χρησιμοποιούνται στα μωρά μετά την ηλικία των έξι μηνών.
  • Εξετάζετε το δέρμα σας από την κορυφή της κεφαλής μέχρι τα νύχια των ποδιών κάθε μήνα.
  • Επισκεφθείτε τον γιατρό σας κάθε χρόνο για μια επαγγελματική δερματολογική εξέταση.